ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ

Η διεθνής διπλωματία έχει να επιδείξει μεγάλα κατορθώματα στον τομέα της ορθής ανάγνωσης καταστάσεων και των πιθανών εξελίξεων αρκετά έγκαιρα ώστε με την ενεργό παρέμβαση της να αποτρέψει να χειρότερα. Όλες οι χώρες διαθέτουν διπλωμάτες με άριστη παιδεία και εκπαίδευση ώστε να μπορούν να διαβάσουν ανάμεσα στις γραμμές και να φθάνουν στην πραγματική εικόνα και να αποφεύγουν την πλαστή, την στρεβλωμένη που οδηγεί σε απευκταίους προσανατολισμούς.
Στην περίπτωση της Κύπρου η διεθνής διπλωματία ενήργησε σε κρίσιμες στιγμές επιστρατεύοντας όλη της την μαεστρία και ικανότητα όντως για να αποφύγει τα χειρότερα. Τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας αποτελούν πιστοποίηση του γεγονότος αυτού. Άλλες φορές πάλι με την αποχή της ή την ανοχή της ή την υποκριτική της στάση, επέτρεψε εξελίξεις που δημιουργούσαν δεδομένα που η ίδια η διεθνής κοινότητα για τον ένα ή την άλλο λόγο επεδίωκε. Υπήρξαν όμως και περιπτώσεις όπου οι στρεβλωμένες και πασιφανώς λανθασμένες εκτιμήσεις κάποιων παρέσυραν ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα σε επιλογές που και την αξιοπιστία της έπληξαν και αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα απέφεραν. Παράδειγμα, το περιβόητο σχέδιο Ανάν.
Η διεθνής κοινότητα εκδηλώνεται υπέρ της τρέχουσας προσπάθειας επίλυσης του Κυπριακού, όπερ σημαίνει:
• Στήριξη της βούλησης να διατηρηθεί η διαδικασία εξεύρεσης λύσης ιδιοκτησία των ιδίων των Κυπρίων, προκειμένου να αποκλειστούν συνταγές που στοχεύουν στην εξυπηρέτηση συμφερόντων ξένων και όχι των Κυπρίων και της Κύπρου.
• Στήριξη των παραμέτρων λύσης που οι δύο ηγέτες (οι Κύπριοι) έχουν συμφωνήσει: Διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, με μια διεθνή προσωπικότητα, μια κυριαρχία, μια υπηκοότητα και με πολιτική ισότητα όπως την καθορίζουν στα ψηφίσματα τους τα Ηνωμένα Έθνη.
Στις μέρες μας συμβαίνει αυτό που παλιά λεγόταν και υπό μορφή ανεκδότου: Τίποτα δεν μένει μυστικό στην Κύπρο. Πολύ περισσότερο βεβαίως στους διπλωματικούς κύκλους. Είναι συνήθως απόλυτα ενημερωμένοι για την κάθε λεπτομέρεια των συνομιλιών Χριστόφια-Ταλάτ. Και προφανώς, ανεξάρτητα από τις δημόσιες δηλώσεις τους, γνωρίζουν πάρα πολύ καλά τις διαφορές μεταξύ των θέσεων που καταθέτουν στο τραπέζι οι δύο πλευρές. Είναι συνεπώς δυνατόν να μην έχουν αντιληφθεί ότι οι θέσεις διαφέρουν ως προς τη φιλοσοφία τους; Δεν μπορεί να μην έχουν διαπιστώσει ότι η φιλοσοφία του Ταλάτ είναι δημιουργία δύο από όλα στην νέα πολιτεία. Δύο κράτη, δύο κυβερνήσεις, δύο κυριαρχίες, δύο υπηκοότητες, δύο Κεντρικές Τράπεζες, δύο στρατούς, δύο αστυνομίες, δύο πρεσβείες στο εξωτερικό, δύο από όλα, τέλος πάντων. Και από την άλλη, η φιλοσοφία Χριστόφια είναι μια ισχυρή ομοσπονδία με όσο γίνεται μεγαλύτερη αυτονομία των συνιστούντων οντοτήτων. Είναι δυνατόν να έχει ξεφύγει της προσοχής των ξένων διπλωματών ότι κάποιος αποστασιοποιείται από τα όσα έχουν συμφωνηθεί ως πλαίσιο λύσης του Κυπριακού;
Αυτόματα δημιουργείται ένα κρίσιμο ερώτημα: Γιατί τότε δεν λένε την αλήθεια; Γιατί συνεχίζουν να προσποιούνται ότι δεν τρέχει τίποτα; Γιατί εξακολουθούν να αποσιωπούν την αλήθεια, καλύπτοντας έτσι εκείνο που παρασπονδεί;
Υπάρχουν όμως και άλλα ερωτήματα που προκύπτουν από την κατάσταση αυτή. Είναι δυνατόν να μην αντιλαμβάνονται οι ευφυέστατοι ξένοι διπλωμάτες ότι η Τουρκία λέει ότι υποστηρίζει την προσπάθεια, αλλά όχι και τις παραμέτρους που έχουν συμφωνήσει οι Χριστόφιας-Ταλάτ; Η Τουρκία από την επομένη της έναρξης της διαδικασίας δεν χάνει ευκαιρία να δηλώνει ότι υποστηρίζει και επιδιώκει δύο από όλα στην Κύπρο. Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που στις αρχές ο ίδιος ο Ταλάτ ήταν εκνευρισμένος και αηδιασμένος με την στάση αυτή και σκεφτόταν να τα παρατήσει όλα και να επιστρέψει στην Κερύνεια για να φτιάχνει ψυγεία, όπως έλεγε. Είναι ποτέ δυνατόν οι ξένοι διπλωμάτες να μην έχουν αναρωτηθεί κατά πόσο υπό αυτές τις συνθήκες θα μπορούσε ποτέ ο Ταλάτ να διαπραγματευτεί ελεύθερα και έξω από τη βούληση της Τουρκίας; ‘Όχι, ποτέ. Ε, τότε γιατί κανένας δεν ζητά από την Άγκυρα να αφήσει ελεύθερο τον Ταλάτ να διαπραγματευθεί με τον Χριστόφια και να υποστηρίξει τα όσα συμφωνήσουν και συμφωνούν; Γιατί προτιμούν την ολέθρια στην πολιτική –όπως διαπίστωσε η ανθρωπότητα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο- του εξευμενισμού; Σε τι αποβλέπει; Μια τέτοια τακτική δεν οδηγεί, οπωσδήποτε, σε λύση, χωρίς να αποκλείεται και η πρόκληση κρίσης.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ
7.11.2009